Hòa Ca
Cuốn sách ảnh chụp Hà Nội, đặc biệt là không gian quanh Hồ Gươm, do nghệ sĩ nhiếp ảnh 79 tuổi Quang Phùng thực hiện. Tác phẩm tập hợp một phần nhỏ sáng tác của ông trong gần 60 năm gắn bó với chiếc máy ảnh. Cuốn sách ảnh được in song ngữ Việt Anh, thể hiện tình cảm và suy ngẫm của người nghệ sĩ về thủ đô Hà Nội theo dòng chảy thời gian cùng những biến thiên lịch sử, xã hội.
Cuốn sách tập hợp gần 100 bức ảnh được ông chụp từ năm 2000 trở lại đây, được chia thành ba phần. Phần thứ nhất, Sự tĩnh lặng và vẻ đẹp trời cho, nhấn mạnh vẻ đẹp tự nhiên của Hồ Gươm và sự gắn bó cũng tự nhiên của nhiều thế hệ người Hà Nội với nơi này. Hồ Gươm không chỉ là hồ thiêng trong tâm thức của người Hà Nội mà còn là một nơi chốn tựa như "phòng khách mở rộng" (chữ dùng của Giáo sư John Kleinen) của biết bao người dân thủ đô.
Bìa cuốn "Dạo quanh Hồ Gươm". |
Phần thứ hai, Những câu chuyện xã hội, như một đoạn trích suy tư của cá nhân nghệ sĩ về những xoay chuyển thời cuộc theo thời gian. Quang Phùng sinh năm 1932, qua nhiều thập niên, ông chứng kiến nhiều sự đổi thay và lưu giữ chúng bằng ống kính của mình. “Hồ Gươm là một di tích - không gian văn hóa bậc nhất của thủ đô cần được giữ gìn cho muôn đời sau. Nước Hồ Gươm ô nhiễm mấy chục năm nay. Rùa Hồ Gươm kiệt quệ. Quanh Hồ Gươm, vô số ổ mối chưa được xử lý, phá hại nhiều cây cổ thụ...”, nhà nhiếp ảnh chia sẻ.
Quang Phùng hướng ống kính đến những người bán hàng rong, hầu hết là những người ngoại tỉnh lặn lội kiếm sống nơi đô thị. Ông thuộc nằm lòng chuyện đời của nhiều người trong số họ. Ông chụp được những khoảnh khắc cho thấy rõ nét sự khó nhọc mưu sinh của họ cũng như của chính ông, "một người đưa tin trung thực " (cũng theo John Kleinen).
Một số hình ảnh trong cuốn sách. |
Phần ba, Tu dưỡng thiện tâm, dành trọn vẹn để giới thiệu quy trình làm chè sen thuần túy truyền thống ở chùa Phụng Thánh, trên phố Khâm Thiên. Ngôi chùa tuy không ở "quanh Hồ Gươm" nhưng lý do để chọn nơi chốn và công việc này như một cái kết đẹp cho cuốn sách ảnh đã được chính nghệ sĩ lý giải trong Lời đầu sách: "Xưa kia, phía đông Hồ Gươm, nguy nga chùa Báo Ân, 180 gian, hồ sen bát ngát. Năm 1892, Pháp phá chùa, xây công sở (nay chỉ còn lại tháp Hòa Phong). Tiếng chuông ngân văng vẳng và hương sen chùa Báo Ân đã tiếp sức cho tôi thực hiện bộ ảnh ‘Làm sen ướp chè’ tại chùa Phụng Thánh, khi đã vào ngưỡng tuổi 80, cũng là tưởng nhớ khoảng lặng Hồ Gươm thoảng hương sen thuở nào...".
Toàn bộ ảnh của Quang Phùng đều là ảnh chụp tự nhiên, không qua sắp đặt hay chỉnh sửa. Thiên nhiên và thực tế xã hội trong khuôn hình của ông được chắt lọc bằng sự nhạy cảm nghệ sĩ đã được đào luyện theo thời gian cộng với sự tinh tế của một nhân viên ngoại giao kỳ cựu. Cuốn sách như là một sự giao hòa giữa đời thực và ước vọng, giữa đạo và đời, tình cảm và suy tư, của nghệ thuật và đời sống của tác giả. Không những vậy, cuốn sách còn là một nguồn tư liệu độc đáo với một số bức ảnh chân dung đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhạc sĩ Văn Cao, họa sĩ Trần Văn Cẩn, nhà văn Nguyễn Tuân mà Quang Phùng chụp từ đầu thập niên 70, thế kỷ 20.
Sách dày 112 trang, khổ 23cm x 28cm, in màu trên giấy couche, do Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin ấn hành trong đầu tháng 6/2011.