Gọi là từ điển nhưng cách trình bày của cuốn sách giống như một cẩm nang, với gần 200 từ được nhóm tác giả mang tên Chuyện ghi chép tỉ mẩn trong khoảng ba năm. Qua sách, Chuyện mong muốn được biểu đạt súc tích về những cảm xúc bất tận của con người, nhất là người trẻ hiện nay. Với mỗi từ sưu tầm được từ kho ngôn ngữ rộng lớn của thế giới, nhóm tác giả cố gắng truy tìm nguồn gốc để mang tới cách giải nghĩa đầy đủ và rõ ràng về hoàn cảnh ra đời của từ ngữ.
"Thả thính", "bánh bèo", "củ chuối"... là những từ tiếng Việt xuất hiện gần đây trong đời sống hiện đại. Bên cạnh đó, những từ như "Deja vu" hay "Memento mori" là những từ nước ngoài nhưng được dùng nhiều bởi cách thức diễn đạt khúc chiết về điều muốn nói. Cách dùng này có chỗ đứng riêng bởi nó gói gọn tình huống sử dụng và sắc thái biểu đạt bằng thứ ngôn từ giàu sức truyền tải.
Bìa cuốn "Từ điển cảm xúc thế giới". |
Qua sách, độc giả tiếp cận với những ngôn từ có tính cập nhật theo dòng chảy của cuộc sống hiện đại, gồm cả từ lóng và từ cổ mới xuất hiện trở lại. "Bedgasm" (trang 58) chỉ cảm giác "muốn được ngã nhào lên giường, đánh một giấc thật đã sau một ngày dài và mệt mỏi" hay "Netzminderwertigkeit" (trang 76) diễn tả cảm giác "chỉ có mình là 'kẻ thất bại' trong cuộc đời này khi dạo một vòng mạng xã hội" hay "Wunderlust" (trang 140) là từ được sử dụng rộng rãi mô tả "mong muốn cháy bỏng được đi du lịch, khám phá".
Sách cũng phân tích thế giới ngôn từ đa dạng với những biểu cảm mà độc giả có thể tìm thấy sự đồng điệu trong đó. "Lithromantic" (trang 32) là từ mô tả cảm xúc ẩm ương của "người mà thích ai đó, nhưng khi được hồi đáp thì lại không thích nữa" hay "Kopfkino" (trang 68) chỉ trạng thái "một bộ phim giả tưởng trong đầu, mà bạn chính là đạo diễn". Những từ ngữ này xuất hiện như gợi mở và trò chuyện cùng người đọc, khiến bạn có thể bật cười khi biết rằng ai đó cũng trải qua những thứ tưởng chừng như ngớ ngẩn và chỉ diễn ra trong đầu.
Có những từ sách giới thiệu lại mang tính hàm ý cao. Chúng cô đọng những cảm xúc phức tạp, nếu muốn lý giải cần sử dụng một đoạn để mô tả, hoặc đôi khi là ví dụ để người khác có thể hình dung được. Như "Nostalgia" (trang 78) giúp mô tả cảm giác lẫn lộn buồn vui khi nhớ về kỷ niệm xưa và ao ước được quay trở lại. Đây là từ đắt để mô tả về hoài niệm tuổi trẻ hay cảm giác xa nhà. Hay với "Tsundoku" (trang 92) là từ diễn tả một thói quen trong thời hiện đại, cuồng sách và mua thật nhiều sách nhưng có ít thời gian đọc và bỏ xó nhiều cuốn. Từ này còn được biến hóa khi nói về thói quen tương tự với sách điện tử thành “e-tsundoku” hoặc “Tsunkindle”.
Một điểm thú vị là người đọc tìm thấy sự liên tưởng khi gặp những từ ngữ có tính tương đồng, được nhóm tác giả nỗ lực diễn đạt bằng ngôn ngữ tương tự trong tiếng Việt như: Desenrascanco (trang 154) là “liều ăn nhiều”, "Jolie laide" (trang 162) giống với “xấu lạ”, còn Nae-soong (trang 172) gần với nghĩa “bánh bèo giả tạo”.
Độc giả đang trau dồi ngoại ngữ có thể sẽ dừng lại lâu hơn ở trang sách có ngôn ngữ họ biết, vì cảm giác lâng lâng khi khám phá một cách diễn đạt đắt giá. Bởi lẽ mỗi đất nước, mỗi dân tộc lại có cách thể hiện ngôn từ mang màu sắc riêng, gắn liền với văn hóa lịch sử và thực tế dòng chảy của cuộc sống. Ngôn ngữ trong sách, vì lẽ đó mang lại niềm lý thú với những từ ngữ không dễ tìm thấy trong sách vở truyền thống. Đồng thời, ý tưởng này cũng có thể gieo khao khát tìm tòi những ngôn ngữ đời sống có tính chất tương tự. Từ đó, hành trình của riêng mỗi độc giả được mở ra.
Bên cạnh việc khuyến khích độc giả khám phá và làm giàu vốn từ cho bản thân, sách gợi ý bạn đọc lan tỏa vẻ đẹp của ngôn từ bằng cách sử dụng từ họ cho là thú vị trên mạng xã hội, hoặc ghi vào tấm thiệp tặng ai đó mình yêu mến, như một cách gợi sự tò mò.
Sách không chỉ dành cho những ai say mê con chữ, mà còn cho những người mong muốn hiểu rõ bản thân bằng cách gọi tên những cảm xúc khó lòng diễn đạt. Khi trang sách cuối cùng khép lại, người đọc thấy mình không cô đơn trong những cảm xúc tưởng chừng chỉ có bản thân phải đối diện. Cuốn sách là lời nhắn nhủ cảm xúc nào cũng xứng đáng được trân quý. Sự biểu đạt là của ngôn từ dù bằng bất kỳ ngôn ngữ nào cũng là cách tạo sự thấu cảm và chia sẻ
Quỳnh Mai