Thoại Hà
Công việc dịch giả đã giúp Phan Nhật Chiêu và Phạm Viêm Phương có nhiều cơ hội tiếp xúc với các nguồn lý thuyết phong phú của văn đàn thế giới về định nghĩa thể loại tiểu thuyết cũng như các cách thức tiếp cận, khai phá và chinh phục thể loại hấp dẫn này.
Mỗi dịch giả có hẳn một giờ đồng hồ để trình bày những đặc trưng của tiểu thuyết dựa trên những phân tích thú vị qua các tác phẩm cụ thể.
Các dịch giả và nhà văn tại buổi tọa đàm. Ảnh: Anh Vân. |
Theo Nhật Chiêu, đã là nhà văn viết tiểu thuyết thì phải nắm vững kết cấu. "Mọi truyện đều có chuyện nhưng không phải truyện nào cũng có kết cấu", ông nói. Qua những phân tích sắc sảo từ những tác phẩm Iliad của Homere, Lâu đài của Kafka, Ngọn núi huyền ảo của Thomas Mann cùng tác phẩm của nhiều tiểu thuyết gia nổi tiếng Nhật Bản... Phan Nhật Chiêu đưa ra lời khuyên, người viết đến với tiểu thuyết phải nắm vững kỹ thuật kết cấu. Và điều quan trọng là còn cần có giọng văn riêng, có phong cách diễn ngôn đặc trưng.
Phạm Viêm Phương là dịch giả của dòng văn học Mỹ và phương Tây; vì thế ông khá chuộng lối viết tiểu thuyết của Mỹ. Theo ông, trong bối cảnh ngày nay, kỹ thuật thật sự đang cần thiết hơn nội dung của tiểu thuyết. Những hình thức viết tiểu thuyết mới đang phá dần lối viết truyền thống và kỹ thuật viết ngày càng trở thành yếu tố quyết định cuốn sách đó có lôi kéo được độc giả hay không.
"Lịch sử văn xuôi đã trải qua vài trăm năm phát triển, sẽ không còn nội dung nào là mới: tình yêu, tình bạn, lòng thù hận, niềm vui và nỗi buồn... vấn đề là tiểu thuyết gia biết mình viết cái gì và mình viết điều đó ra như thế nào", dịch giả Phạm Viêm Phương trình bày. Ông còn nêu ra nhiều kỹ thuật viết tiểu thuyết thường gặp của các văn hào trên thế giới như Chevkov, William Faulkner, James Joyce....
Tuy không phải là diễn giả trong chương trình, lão nhà văn Trần Kim Trắc nêu nhận xét, người viết tiểu thuyết Việt Nam hiện nay chưa khai phá được sức mạnh của sáng tạo và trí tưởng tượng "Mảnh đất trong đầu của nhà văn rất phong phú, nếu nhà văn biết vỡ hoang mảnh đất của riêng mình thì sẽ có thêm nhiều tác phẩm nữa. Ngoài ra, tiểu thuyết chúng ta ngày nay thua ngày trước vì chúng ta chưa xây dựng được những nhân vật phản diện để đời", ông nói.
Chủ trì buổi tọa đàm, ông Lê Văn Thảo, chủ tịch hội Nhà văn TP HCM, phát biểu, buổi tọa đàm này thật sự bổ ích và có ý nghĩa trong bối cảnh văn học TP HCM nói riêng và Việt Nam nói chung. "Bản thân tôi cũng là một người viết tiểu thuyết, nhưng sau khi nghe hai diễn giả trình bày tôi thấy mình cũng "vỡ" ra được nhiều kỹ thuật quan trọng khi đến với thể loại văn học này", ông Thảo nói.