Một trong những bí quyết thành công của Hollywood – nền công nghiệp điện ảnh chuyên nghiệp hàng đầu thế giới - là tạo ra được công thức ở từng thể loại phim. Phim hoạt hình với đối tượng khán giả có tính đặc thù là thiếu nhi sớm tìm ra một mẫu hình người hùng thân thiện, tốt bụng, thống nhất xuyên suốt các bộ phim từ Walt Disney đến Pixar.
Điểm đặc biệt là những người hùng trong mắt các em nhỏ ngày càng sinh động và đa màu sắc hơn, không chỉ ở vẻ ngoài dễ thương mà còn ở thế giới tình cảm sâu sắc.
Hai "người hùng" Russell và Carl của phim "Up". Ảnh: Pixar. |
Nhân vật người hùng thường xuất hiện trong các phim sử dụng môtíp cuộc hành trình. Kiểu phim này thường kể lại các chuyến đi, sự thay đổi trong suy nghĩ, hành động và tính cách nhân vật từ trạng thái này sang trạng thái khác. Từ đầu đến cuối hành trình, nhân vật sẽ phải đánh đổi, mất mát nhiều thứ nhưng cũng nhận lại nhiều điều có ý nghĩa như những người bạn đích thực, những bài học quý giá. Giây phút họ từ một người bình thường trở thành anh hùng cũng là giây phút họ trưởng thành.
Môtíp hành trình trở nên quen thuộc và chưa khi nào thôi hấp dẫn với các khán giả nhí. Trên cuộc phiêu lưu của mình, các nhân vật sẽ phải đối diện những khó khăn, nguy hiểm, quái vật, kẻ gian ác. Quá trình họ chiến đấu và chiến thắng những “chướng ngại vật” ấy bằng sức mạnh và lòng dũng cảm là những tấm huân chương cao quý cho danh hiệu anh hùng.
Cậu bé béo ú mồ côi cha Russell trong Up tham gia vào chuyến đi tìm đến thác nước thiên đường cùng ông già góa vợ Carl như thế. Văn hoá Mỹ với sự phân biệt mức sống của những người thu nhập thấp, mắc chứng béo phì vì thường xuyên sử dụng đồ ăn nhanh (fast food) là một dấu hiệu cho biết về hoàn cảnh gia đình cậu bé nhà nghèo Russell.
Đồng hành với cậu trong chuyến phiêu lưu cũng là một ông già lập cập, góa vợ, không con không cháu. Họ đều là những người bình thường với những gia đình khiếm khuyết trong xã hội Mỹ. Nhưng bằng tình yêu thương và động lực của ước mơ, họ đã làm nên những điều kỳ diệu.
Cái đích của mọi cuộc hành trình đều dẫn đến sự trưởng thành trong cả nhận thức lẫn hành động của nhân vật. Nhờ chứng kiến cuộc sống cực khổ vì thiếu nước, sự lừa dối, bóc lột của thị trưởng Rùa Già và tay sai Rắn Chuông, Rango đấu tranh để giành lại nguồn nước cũng như sự sống cho những người dân vô tội của thị trấn Dirt giữa sa mạc. Từ một chú tắc kè ảo tưởng và ích kỷ sống một mình trên hoang đảo, Rango trở thành người hùng của thị trấn, dám dũng cảm vạch trần cái ác và biết hy sinh bản thân vì cộng đồng.
Cuộc chiến giữa Rango cùng những người dân làng và thị trưởng Rùa cùng bè lũ tay sai gian ác đã chứng minh chiến thắng thuộc về phe những người dân nghèo vô tội, về phe chính nghĩa.
Người hùng da xanh Shrek. Ảnh: DreamWorks. |
Lịch sử phim hoạt hình Hollywood, từ Beauty and The Beast, Sherk cho đến Finding Nemo, Monsters University đều có xu hướng xây dựng các nhân vật người hùng từ những người bình thường, thậm chí khiếm khuyết, tự ti bởi những tổn thương về đời sống tinh thần. Đó là chàng hoàng tử đội lốt quái thú gian ác trong Beauty and The Beast, gã chằn tinh cục mịch, gớm ghiếc với ngoại hình xấu xí, đáng sợ trong Shrek… Khuynh hướng giả tưởng mang màu sắc cổ tích này vẫn được khai thác đến tận bây giờ, điển hình như trong phim hoạt hình mới đây - Monsters University.
Monsters University kể về Mike - chàng quái vật một mắt thấp bé mang ước mơ trở thành Ông Kẹ với tiếng gầm đáng sợ nhất trên đời. So với các bạn cùng trường Đào tạo Quái Vật, điểm yếu lớn nhất của Mike là thay vì khiến mọi người sợ hãi, chàng quái vật một mắt tí hon lại rất đáng yêu với ánh mắt trong veo và nụ cười rộng mở. Bằng lòng quyết tâm và tinh thần đồng đội, Mike vượt qua bài thi cuối cùng bằng việc khiến thế giới loài người phải nổ tung vì tiếng gầm sợ hãi của cậu. Từ một quái vật thấp bé, ngây ngô, Mike đã chiến thắng cả những quái vật dữ tợn và gớm ghiếc để trở thành Ông Kẹ dũng cảm nhất trong mắt mọi người.
Lựa chọn các nhân vật bình thường với những khiếm khuyết nhỏ rồi biến những nhân vật ấy trở thành người hùng phải chăng là một dụng ý thống nhất của phim hoạt hình Hollywood?
Một con cá bố nhút nhát, sợ đại dương cuối cùng cũng phải bơi ra biển lớn, vượt qua nỗi sợ của mình để cùng cá con Nemo trưởng thành. Một ông già góa vợ không con, một chú bé mồ côi cha nhà nghèo cùng nhau phiêu lưu khám phá và chinh phục thế giới. Một người cha vụng về một tay chăm sóc ba cô con gái trong sự thiếu vắng người mẹ cuối cùng vẫn trở thành “Kẻ trộm mặt trăng” vĩ đại… Hollywood đã chọn chính những người bình thường nhất để tôn vinh thành những người hùng.
Xu hướng ưu ái những người thấp bé trong xã hội và đứng về phía họ có lẽ cũng không nằm ngoài mục đích hướng đến tính đại chúng của nền công nghiệp điện ảnh lớn nhất thế giới. Cùng với việc “đãi cát tìm vàng”, khơi dậy nội lực tiềm ẩn và bản tính hướng thiện của con người, các nhân vật hoạt hình còn ngày càng trở nên gần gũi, sinh động với khán giả hơn bởi một thế giới tinh thần phong phú, có chiều sâu.
Mặc dù giành được chiến thắng tuyệt đối và trở thành Ông Kẹ đáng sợ nhất trong mắt mọi người, Mike vẫn phải rời khỏi ngôi trường mà cậu ao ước được học. Hình ảnh Mike ngồi cúi mặt bên cửa kính ôtô, xa xa là ngôi trường nguy nga, rực rỡ đang trôi đi mờ dần, mờ dần khiến cho cái kết của Monsters University lắng lại.
"Người hùng" tí hon - Mike - trong "Monsters University". Ảnh: Pixar. |
Trường đoạn đôi vợ chồng già dắt nhau lên quả đồi, ngửa mặt lên trời vẽ nên thế giới tưởng tượng bằng những đám mây (Up); ánh mắt người cha của gia đình Croods vào giây phút quyết định đưa những người mình thương yêu sang thế giới tốt đẹp hơn còn mình ở lại (The Croods)… cũng trở thành một trong những yếu tố làm nên thế giới tinh thần đa dạng của người anh hùng sau khoảnh khắc mãn nguyện, tự hào với vinh quang, chiến thắng.
Vua Sư Tử, Shrek, Rango, cha của Nemo, ông già Carl và Russell tốt bụng… sẽ còn ở lại mãi trong một thế giới nào đó không nhất thiết phải có thật, cũng như người ta vẫn tin rằng ở một nơi nào đó trên thế gian nhất định sẽ có những phép màu.
Phim hoạt hình ở thời nào cũng có ý nghĩa như một liều thuốc tinh thần trấn an, vỗ về cả trẻ em lẫn người lớn trước những bộn bề, lo toan của cuộc sống hiện đại. Hollywood luôn lựa chọn đứng về phía công chúng, nói thay những ước mơ của những công dân bé nhỏ, bình thường trong xã hội.
Thùy Anh