Đèn trưng kín các tủ kính hoặc giăng thành hàng trên tường và trần triển lãm. Những sản phẩm đặc biệt này không dùng điện mà sử dụng dầu lạc, mỡ động vật, xăng, dầu hỏa, khí đá... để thắp sáng. Bộ đèn do linh mục Nguyễn Hữu Triết, người nổi tiếng về sưu tầm cổ vật tại TP HCM, gom góp hơn 10 năm.
Linh mục Triết cho biết, có chiếc đèn rất đáng yêu, thể hiện được văn hóa nơi chúng xuất phát nhưng bị bỏ chỏng chơ như phế liệu. Ông tỏ ra tâm đắc khi vô tình mua được chiếc đèn thắp bằng dầu từ thời Đông Sơn, có tuổi hơn 2.000 năm. Nó có dáng như chiếc chảo con, nếu không am hiểu về đồ cổ, chắc chắn khó nhận ra giá trị của chiếc đèn này vì bề ngoài quá giản dị của nó... Linh mục còn được một người bạn đi Israel tặng bộ đèn dầu đặc biệt của nước này.
Đến nay, ông Triết sưu tập được gần 1.000 đèn, xuất xứ từ Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Pháp, Israel, Singapore, Đức, Campuchia, Malaysia, Mỹ... Cùng là dụng cụ thắp sáng nhưng do phong tục tập quán, trình độ, quan niệm thẩm mỹ khác nhau, mỗi chiếc đều có hoa văn, kiểu cách đặc trưng.
Trong đó, nhóm đèn Việt Nam phong phú và đa dạng nhất, với 186 chiếc. Chúng được tạo bằng kim loại hoặc gốm từ thời Lý, Trần, Mạc, Lê, Nguyễn, là sản phẩm của các lò gốm nổi tiếng như: Bát Tràng, Chu Đậu, Thanh Hóa, Chăm Pa, Sài Gòn đầu thế kỷ XX, Biên Hòa, Lái Thiêu...
Phần lớn sản phẩm trong bộ sưu tập của linh mục Nguyễn Hữu Triết được giữ nguyên hiện trạng, có thể sử dụng được khá tốt. Có loại làm sáng nhà cửa, loại dành riêng cho tàu thủy, xe ngựa, xe đạp, xe hơi... Linh mục Triết cho biết, sưu tập đèn không chỉ là thú vui mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc về sự khai sáng.
Một số hình ảnh trong triển lãm Đèn xưa, diễn ra từ 25/1 đến 22/2:
Một kiểu đèn dây treo của Nhật Bản. |
Đèn "thiếu nữ" của Pháp (trái) thuộc thế kỷ XIX - XX, bằng thủy tinh, cao 40 cm, sử dụng dầu hỏa. |
Một cây đèn dầu của Singapore, đầu thế kỷ XX. |
Đèn dầu hỏa bằng đồng của Nhật, thế kỷ XX. |
Đèn dầu hỏa bằng sắt và thủy tinh của Pháp, cuối thế kỷ XIX. |
Đèn dầu "côn trùng" bằng sắt của Việt Nam, cuối thế kỷ XIX. |
Những chiếc đèn Israel bằng đồng, mang vẻ đẹp cổ kính và huyền bí Trung Đông. |
Anh Vân