Harper Lee là nhà văn đến nay mới có hai tác phẩm ra mắt bạn đọc, trong khi Truman Capote có nhiều tác phẩm được xếp hàng kinh điển. Một người khiêm nhường còn một người ngạo mạn. Ít ai ngờ Nelle Harper Lee và Truman Garcia Capote từng là bạn bè thân thiết.
Họ là đôi bạn khác thường. Harper - với bản chất nam tính (tomboy), dáng người cao khỏe - là người bao bọc cho Truman vì cậu bé tính như con gái, thấp bé yếu ớt, thường bị những đứa trẻ khác bắt nạt. Cô bé thường xuyên đi chân trần trong khi cậu bé mặc những bộ quần áo chẳng giống ai. Cả hai đều yêu thích đọc sách, say mê truyện trinh thám. Để giải trí, họ bắt đầu viết những câu chuyện bằng máy đánh chữ trong nhà Harper Lee.
Ảnh chụp Harper Lee và Truman Capote năm 1960, trước khi tình bạn giữa họ rạn nứt. |
Họ lớn lên, trở thành hai trong số những nhà văn lớn nhất nước Mỹ, cuộc sống cũng như công việc của họ gắn bó với nhau một khoảng thời gian dài. Chính những ký ức tuổi thơ đã trở thành chất liệu sống cho sáng tác của Haper Lee và Truman Capote.
Harper Lee đưa tình bạn của họ vào tác phẩm qua hình tượng hai nhân vật Scout và Dill trong Giết con chim nhại và trong cuốn sách mới nhất của bà Go set a Watchman. Nhà văn Capote sống cạnh nhà Lee giống như nhân vật Dill sống cạnh nhà Scout trong suốt mùa hè. Capote và Dill đều có trí tưởng tượng và có thể nghĩ ra những câu chuyện ly kỳ. Truman Capote cũng xây dựng nhân vật tomboy sắc sảo Idabel Thompkins dựa trên hình tượng cô bé Harper Lee năm nào trong tiểu thuyết đầu tay Other Voices, Other Rooms. Vào tháng 10 năm nay, một tập truyện sắp được xuất bản của Capote cũng lấy bối cảnh một thị trấn nhỏ ở miền Nam như Monroeville, nơi cả hai đã sống khi còn là những đứa trẻ.
Tình bạn của họ kéo dài cho tới khi Capote ra mắt cuốn Máu lạnh (In Cold Blood) năm 1966. Trong quá trình thu thập tài liệu để viết cuốn sách này, Capote được Harper Lee giúp đỡ tận tình. Đánh giá về đóng góp của Lee cho cuốn sách của mình, trên trang New York Time (16/1/1966), Capote đã nói: "Cô ấy làm một số phỏng vấn; đánh máy lấy những ghi chú rồi trao lại cho tôi dùng. Cô ấy giúp tôi rất nhiều vào lúc khởi đầu khi chúng tôi chưa có được sự tín nhiệm của người dân tại đây, bằng cách làm quen với các bà vợ của những nhân vật tôi muốn tiếp xúc. Cô trở nên thân thiện với tất cả người đi lễ nhà thờ...". Tuy nhiên, Capote lại "phủ nhận" mọi đóng góp của Harper Lee khi chỉ trả công cho bà một số tiền nhỏ và dành lời đề tặng cuốn sách cho người tình của ông. Điều này khiến Harper Lee cảm thấy cay đắng. Capote cũng ghen tị với thành công của tác giả Giết con chim nhại vì bà đã giành giải thưởng Pulitzer, mặc dù ông cũng là một tác giả ăn khách. Tình bạn của họ rạn nứt.
Sau này, khi đã trở thành những nhà văn nổi tiếng, tính cách của họ càng trở nên khác nhau. Truman Capote bị lên án vì lối sống hưởng thụ, hay việc mang những ân oán cá nhân vào tác phẩm. Còn Harper Lee, vốn là cô bé tomboy cá tính năm nào giờ đã sống kín đáo, từ chối mọi lời phỏng vấn suốt bao nhiêu năm sau khi phát hành Giết con chim nhại. Sự tách biệt trong lối sống đó phần nào đẩy họ cách xa nhau, cuối cùng cả hai không còn liên lạc cho tới khi Truman Capote qua đời vì bệnh gan vào năm 1984.
Nelle Harper Lee (28/4/1926), thường được biết tới với tên Harper Lee, là một nữ nhà văn người Mỹ. Bà được biết tới nhiều nhất qua tiểu thuyết Giết con chim nhại (To Kill a Mockingbird) và gần đây là cuốn Go set a watchman mới được xuất bản. Năm 2007, Harper Lee được tổng thống George W. Bush trao Huân chương Tự do Tổng thống Mỹ (Presidential Medal of Freedom), huân chương cao quý dành cho công dân vì những đóng góp của bà cho văn học Mỹ.
Truman Garcia Capote (1924 - 1984), tên khai sinh Truman Streckfus Persons, là nhà văn Mỹ với nhiều truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch và văn học phi hư cấu được coi là kinh điển trong đó bao gồm truyện vừa Breakfast at Tiffany's (1958) và In Cold Blood (Máu lạnh, 1965) mà ông coi là "tiểu thuyết không hư cấu". Có ít nhất 20 phim truyện và phim truyền hình được dựng từ các tiểu thuyết, truyện và kịch của ông.
Lê Chinh