Ngày 28/7, Bộ Văn hóa, Thể thao, Du lịch tổ chức buổi họp lấy ý kiến dự thảo xây dựng đề án "Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng giai đoạn 2015 - 2020, định hướng 2030".
Số tiền 230 tỷ đồng được lên kế hoạch phân chi vào các công việc như: tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân về ý nghĩa việc đọc sách; cung cấp tài liệu hướng dẫn phương pháp đọc sách, khai thác thông tin cho giáo viên, cán bộ thư viện; trang bị xe ô tô lưu động cho thư viện cấp tỉnh; trang bị sách cho thư viện cấp tỉnh, xã; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thư viện; kinh phí quản lý thực hiện đề án; xây dựng bộ sưu tập số quốc gia và sách số cho nông thôn...
Các hội sách tổ chức ở TP HCM và Hà Nội đều thu hút rất đông độc giả. |
Bà Vũ Dương Thúy Ngà - Phó Vụ trưởng Vụ Thư viện - cho biết hệ thống thư viện ở nước ta chưa được kiện toàn. Nhiều thư viện tỉnh, huyện phải đi "ở nhờ" trên đất của các cơ quan khác, cơ sở vật chất yếu kém. Chỉ có 30 thư viện trong tổng số 626 thư viện cấp huyện có trụ sở độc lập. Các chỉ tiêu cụ thể của đề án đều nhấn mạnh việc xây dựng thư viện có trụ sở độc lập, trang bị xe thư viện lưu động. Còn ông Vũ Công Hội - Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa, Ban Tuyên giáo Trung ương nhận xét: "Hiện nay hệ thống thư viện ở cấp nào cũng có, nhưng vấn đề là chúng hoạt động ra sao".
Đề án đưa ra các con số chỉ tiêu cụ thể, theo đó, đến năm 2020, sẽ có 95% thư viện cấp tỉnh có trụ sở độc lập, trang thiết bị hiện đại, có ứng dụng công nghệ thông tin. 50% thư viện cấp huyện có trụ sở độc lập, có kinh phí đảm bảo cho các hoạt động. 30% thư viện thôn, bản có phòng đọc sách. 90% trường phổ thông, đại học và giáo dục nghề nghiệp có thư viện. Đề án này chỉ đưa ra chỉ tiêu về số sách trong hệ thống thư viện công cộng đạt mức bình quân 0,8 bản sách trên mỗi đầu người.
Nguyễn Quang Thạch (thứ năm từ trái sang) vận động cho phong trào "Sách hóa nông thôn". |
Việc xây dựng cơ sở hạ tầng cho thư viện là cần thiết, song để phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng lại cần nhiều hoạt động, phương pháp hơn.
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Minh, Đại học Sư phạm Hà Nội chia sẻ về cách làm hiệu quả của mình. Dự án xây dựng văn hóa đọc do bà khởi xướng đang thực hiện tại nhiều địa điểm ở Hà Nội. Bà cho biết việc xây dựng các tủ sách ban đầu chỉ cần bỏ ra một triệu đồng, sau đó những người đến đọc sẽ góp sách. Không dừng lại ở việc xây dựng tủ sách, các tình nguyện viên còn hướng dẫn các em nhỏ đọc sách sao cho hiệu quả. Bà Ngọc Minh cho biết một điều quan trọng của việc phát triển văn hóa đọc là phải giáo dục thói quen và kỹ năng đọc sách.
"Sinh viên của chúng ta thiếu kỹ năng đọc, phần lớn các em đều nghĩ việc đọc là đọc tiểu thuyết. Chúng ta cần có kỹ năng đọc sách nhiều thể loại, đọc bản đồ, sách khó học, thậm chí cần cả kỹ năng đọc menu...", Tiến sĩ Ngọc Minh nói. Bà Minh tổ đã chức các lớp học đọc sách. Sau sáu tháng hoạt động, tới nay đã có hơn 200 người tới học. Điều đó nói lên nhu cầu về kỹ năng đọc là có.
Sự cần thiết của việc đầu tư nhiều sách cho vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa là yếu tố quan trọng để phát triển văn hóa đọc.
Ông Nguyễn Quang Thạch - người thực hiện chuyến đi bộ từ Bắc vào Nam để xây dựng các thư viện nông thôn - đã chứng kiến nhiều cảnh trẻ em "khát sách", trong khi trẻ em ở thành phố có thể đọc tới 20 cuốn sách một năm. Ông Thạch đã xin nghỉ việc để xây dựng phong trào "Sách hóa nông thôn". Cách làm của ông là xây dựng các tủ sách theo nhiều mô hình, như: tủ sách dòng họ, tủ sách phụ huynh, tủ sách giáo xứ, tủ sách hậu phương - chiến sĩ, tủ sách nhà trường.
Hoạt động từ năm 2007 đến nay, phong trào "Sách hóa nông thôn" đã thu hút hơn một trăm nghìn người tham gia, xây dựng được 3.800 tủ sách, có mặt tại 25 tỉnh thành. Các mô hình này đều hoạt động hiệu quả, điển hình như học sinh xã An Dục, Quỳnh Phụ, Thái Bình. Sau bốn năm tham gia chương trình "Sách hóa nông thôn", học sinh từ việc đọc chỉ khoảng đọc 0,4 cuốn một năm năm, giờ đây đã đọc từ 10-20 cuốn mỗi năm.
"Tôi nghĩ không chỉ Bộ Văn hóa, mà Bộ Giáo dục cần có trách nhiệm, chung tay trong việc phát triển văn hóa đọc. Bộ Giáo dục nên điều chỉnh, đưa thư viện tới từng lớp, gắn nhiệm vụ đọc sách tới từng thầy cô giáo, phụ huynh", ông Thạch nêu ý kiến.
Lam Thu