Tên sách: Những cuộc phiêu lưu kỳ thú của Nam tước Munchausen
Tác giả: Truyện dân gian
Dịch giả: Lê Quang
Nhà xuất bản Hội Nhà văn
Nhiều thế hệ thiếu nhi Việt Nam từng gặp gỡ nhân vật chính của cuốn truyện này dưới cái tên Muynkhaoden ở bản dịch do NXB Văn hóa Dân tộc và NXB Mỹ thuật phát hành. Lần trở lại Việt Nam này của vị Nam tước nói khoác như thần qua bản dịch của dịch giả Lê Quang đã mang một màu sắc khác.
Bìa sách Những cuộc phiêu lưu kỳ thú của Nam tước Munchausen. |
Điều đơn giản đầu tiên là ngài Nam tước trong truyện được gọi bằng tên đúng bản gốc: Munchausen. Và điều quan trọng là tinh thần của những câu chuyện của "Ngài" cũng được đón nhận theo những cách nhìn nhận tích cực khác.
Không dài như Ngàn lẻ một đêm, Những cuộc phiêu lưu kỳ thú của Nam tước Munchausen gói ghém trọn vẹn trong những cuộc du hành. Mỗi một chương trong cuốn sách là một phần trong hành trình ấy: Du hành đến Nga và Saint Peterburg, Chuyện đi săn, Về đàn chó và ngan của Nam tước Munchausen, Các cuộc phiêu lưu của Nam tước Munchausen trong cuộc chiến tranh chống quân Thổ, Cuộc phiêu lưu của Nam tước Munchausen trong nhà tù Thổ, Hơn mười cuộc phiêu lưu trên biển cùng những lần du hành trên mặt trăng. Những bức tranh sinh động trong sách như là minh chứng hài hước cho tính chân thực của các câu chuyện kể.
Nam tước Munchausen vốn là một nhà quý tộc người Đức có thật, ông sống vào thế kỷ XVIII, và tên đầy đủ là Hieronymus Carl Friedrich von Munchhausen. Bằng những câu chuyện phiêu lưu của chính mình khi còn tham gia vào quân đội Nga, ông trở thành người kể chuyện nổi tiếng. Rồi không hay từ khi nào vị Nam tước này đã trở thành một nhân vật văn học thuần túy cho đến ngày hôm nay.
Một hình ảnh minh họa trong sách. |
Những câu chuyện về Nam tước Munchausen khi mới xuất hiện được in trên một tạp chí ở Đức, sau đó được Rudolf Erich Raspe xuất bản bằng tiếng Anh, tiếp đến lại được chuyển ngữ sang tiếng Đức. Cứ qua mỗi lần truyền tay ở một quốc gia, Những cuộc phiêu lưu kỳ thú của Nam tước Munchausen lại được "nêm nếm" cho tăng thêm phần kỳ thú.
Trong lần xuất bản này tại Việt Nam, Những cuộc phiêu lưu kỳ thú của Nam tước Munchausen được dịch giả Lê Quang giữ nguyên chất văn dung dị, tinh túy của hình thức truyện dân gian của phương Tây, lại thêm cái thâm thúy, dí dỏm trong ngôn từ của người phương Đông.
Xét về mức độ khoác lác, có lẽ không ai dám mạnh miệng như ngài Nam tước Munchausen. Sống ở thời mà vũ trụ vẫn là một điều huyền bí với loài người, Ngài đã du hành lên mặt trăng đến vài lần và lần nào cũng an toàn, để lại những hồi ức vô cùng hài hước: "Ngày thứ mười tám chúng tôi đi ngang qua đảo Otahiti thì một cơn cuồng phong nổi lên, cuốn bay con tàu lên không và để chúng tôi lơ lửng hồi lâu ở độ cao tối thiểu một nghìn dặm trên mặt biển. Chúng tôi di chuyển sáu tuần liền trên chín tầng mây thì phát hiện ra một đất nước lớn hình tròn...".
Hay Ngài kể lần thứ hai lên mặt trăng như sau: "Ngày trước tôi đã kể cho quý vị nghe về chuyến đi ngắn của tôi lên mặt trăng để tìm lại cây rìu bạc. Sau đấy tôi lặp lại chuyến du hành đó, nhưng thoải mái hơn nhiều và cũng ở lại trên đó đủ lâu để tìm hiểu cặn kẽ mọi thứ...". Hoặc độc giả cũng có thể tin vào câu chuyện: "Chúng tôi xuống đến Nam Thái Bình Dương bình an vô sự, không có sự cố gì lớn xảy ra ngoài việc chứng kiến những người đàn ông và đàn bà biết bay lượn khiêu vũ trong không khí".
Nam tước Munchausen tự túm tóc mình lôi lên, chi tiết này tương đồng với truyện Bác Ba Phi của Việt Nam. |
Nếu các bậc phụ huynh khó tính sau khi đã đọc hết Ngàn lẻ một đêm, Những cuộc phiêu lưu của Tomsoyer, Gulliver du ký, Dế mèn phiêu lưu ký... đang loay hoay không biết lựa cuốn sách nào cho con gối đầu giường mỗi khi đến giờ đi ngủ, thì Những cuộc phiêu lưu kỳ thú của Nam tước Munchausen là một sự lựa chọn an toàn, thú vị.
Hiền Đỗ